Ondernemer koopt Maserati in plaats van Fiat Panda: mag dat?

Ondernemingsrecht
Blog
10 maart 2015

Wat gebeurt er als een ondernemer in een vennootschap dure spullen koopt voor het bedrijf, terwijl daar eigenlijk helemaal geen geld voor is? Of beter gezegd: als zo’n aankoop eigenlijk onverantwoord is? Een bestuurder is gerechtigd om namens de vennootschap aankopen te doen. Maar wat als de rekening vervolgens niet wordt betaald? Kan de bestuurder dan persoonlijk aansprakelijk worden gesteld door de verkopende partij?

Voordat ik antwoord geef op deze vraag, eerst even een (heel) kort lesje bestuurskunde. De dagelijkse leiding van de vennootschap ligt bij het bestuur. Zij beslist de koers van de onderneming en sluit contracten met allerlei partijen. Bestuurders zijn zelfstandig of gezamenlijk gerechtigd om aankopen te doen namens de vennootschap. Dat gaat meestal goed.

Budget

Terug naar mijn openingsvraag. Om het even beeldend te verwoorden: een bestuurder koopt een Maserati als bedrijfswagen, terwijl er eigenlijk alleen budget is voor een Fiat Panda. Kan de Maserati-dealer als puntje bij paaltje komt de bestuurder persoonlijk voor de wagen laten betalen?

Het antwoord daarop is: in principe niet!
Uitgangspunt is dat alleen de vennootschap kan worden aangesproken voor schulden van de vennootschap. De onderneming – en niet de bestuurder – is immers de contractspartij. Alleen bij bijzondere omstandigheden is ruimte voor aansprakelijkheid van de bestuurder van de vennootschap.

Drempel

Kortom, er geldt een hoge drempel voor bestuurdersaansprakelijkheid. Waarom worden bestuurders zo goed beschermd? Daar zijn twee redenen voor. De eerste is een formele: het gaat om handelingen van de vennootschap en niet van de bestuurder zelf. De tweede reden is inhoudelijk: er moet worden voorkomen dat bestuurders te voorzichtig worden en geen risicovolle beslissingen meer durven nemen.

Voorkennis

Een interessante vraag is natuurlijk: in welke gevallen kan een bestuurder wél persoonlijk aansprakelijk worden gesteld? Die situatie bestaat namelijk wel degelijk. Een bestuurder is wél aansprakelijk als hij namens de vennootschap een overeenkomst aangaat met een derde, terwijl hij weet dat de vennootschap haar verplichtingen niet kan nakomen en de vennootschap uiteindelijk ook geen verhaal zal bieden. De bestuurder van die onderneming zal dan aansprakelijk worden gehouden voor de schade die de derde heeft geleden.

Voorbeeld

Een recent arrest van de Hoge Raad van 5 september 2014 laat goed zien hoe dat in de praktijk werkt.
In deze zaak heeft een financier een krediet verstrekt aan door de heer X bestuurde vennootschappen. Als onderpand van dat krediet hebben de vennootschappen met de financier afgesproken een eerste pandrecht op auto’s te vestigen. Een bank had daarop echter al eerder een eerste pandrecht verworven. Na faillissement van de vennootschappen roept de bank haar eerste pandrecht in. Daardoor vist de financier achter het net, omdat er uiteindelijk onvoldoende overblijft voor terugbetaling van het krediet van de financier.

Niet nagekomen

De financier stelt bestuurder X aansprakelijk voor het tekort, omdat hij namens de vennootschappen de verplichting tot verlening van een eerste pandrecht is aangegaan, terwijl hij wist dat de vennootschappen deze niet zouden kunnen nakomen en de financier daardoor schade zou lijden. Volgens de Hoge Raad levert dit echter geen bestuurdersaansprakelijkheid van de heer X op. Dat een tweede in plaats van een eerste pandrecht is verstrekt, betekent namelijk nog niet dat de tweede pandhouder (de financier) schade lijdt. Dat is pas het geval als een eerste pandrecht daadwerkelijk meer dekking had geboden dan het tweede pandrecht. Dat is hier niet het geval. De heer X kon op het moment van het aangaan van de kredietverplichting niet voorzien dat de financier ook daadwerkelijk schade zou lijden. Op dat moment ging het namelijk financieel nog goed met de vennootschappen.

Kortom, bestuurders hebben veel ruimte om risicovolle contracten aan te gaan. Het spreekt vanzelf dat ieder geval op zich moet worden beoordeeld, maar een bestuurder van een vennootschap is niet snel aansprakelijk.

Wilt u hier nu al meer over weten? Bel mij gerust op tel. 0172 – 42 41 72 of vul het contactformulier in.




    Gerelateerde blogs

    Redelijke grond vereist voor ontslag statutair bestuurder

    25 september 2023

    Redelijke grond vereist voor ontslag statutair bestuurder

    In een recente uitspraak bevestigt de rechtbank Overijssel dat ook voor het ontslag van een […]


    Lees meer ›
    Overname na pre-pack procedure? Arbeidsovereenkomsten blijven bestaan

    11 april 2023

    Overname na pre-pack procedure? Arbeidsovereenkomsten blijven bestaan

    Wanneer een onderneming in andere handen overgaat, is het de vraag wat er gebeurt met […]


    Lees meer ›
    Bedrijf stoppen via turbo-liquidatie is makkelijk, maar kent risico’s

    20 december 2022

    Bedrijf stoppen via turbo-liquidatie is makkelijk, maar kent risico’s

    Welke kansen biedt het instrument turbo-liquidatie bij een bedrijfsbeëindiging, en welke risico’s zijn er aan […]


    Lees meer ›